Als je een trauma hebt meegemaakt, of iemand kent die dat heeft meegemaakt, vraag je je misschien af waarom de gevolgen zo lang aanhouden. PTSS is niet alleen een psychische aandoening, maar het verandert ook de werking van de hersenen.

We onderzoeken welke hersengebieden hierbij betrokken zijn, welke chemische processen er plaatsvinden en welke maatregelen u kunt nemen om uw hersenen te helpen herstellen.

PTSS begrijpen: wat gebeurt er vanbinnen?

Het is mogelijk om PTSS te ontwikkelen als gevolg van een traumatische ervaring, zoals een ongeval, mishandeling, gevecht of natuurramp. Het trauma kan zich herhalen door flashbacks, nachtmerries of ernstige angst die uw normale functioneren beïnvloedt.

Maar waarom gebeurt dit? De neurobiologie van trauma laat zien dat je hersenen bij een traumatische gebeurtenis in de overlevingsmodus gaan. Bij PTSS is die modus niet zo makkelijk te stoppen.

Dit resulteert in permanente veranderingen in je hersenstructuur en de manier waarop je hersenen functioneren, waardoor iets wat niet eens gevaarlijk is, je het gevoel geeft dat het onveilig is. Ongeveer 6-8 procent van de bevolking krijgt in een of andere vorm te maken met PTSS; kennis van deze veranderingen in de hersenen kan je helpen bij het vinden van de juiste opties.

Wanneer u een trauma meemaakt, schakelt uw brein over op de vecht-of-vluchtmodus, versnelt uw hartslag, stroomt de adrenaline en zijn uw zintuigen alerter om te kunnen overleven.

Wanneer het gevaar geweken is, is je brein meestal ontspannen. Bij PTSS blijft dit mechanisme actief en slaat het de herinnering aan het trauma diep in je geest op, waardoor je geest angstig reageert in situaties die niet bedreigend zijn.

Ter illustratie: als je een auto-ongeluk hebt overleefd, kunnen piepende banden zelfs na jaren nog paniek veroorzaken. Het is geen teken van zwakte; het is hoe je hersenen reageren op stress.

Belangrijke hersengebieden die worden aangetast door PTSS

Je hersenen zijn als een controlecentrum met verschillende gebieden die emoties, geheugen en besluitvorming beheren. Trauma verstoort dit evenwicht, waardoor sommige delen overbelast raken, terwijl andere juist traag worden. Er zijn drie belangrijke hersengebieden die betrokken zijn bij PTSS: de hippocampus, de prefrontale cortex en de amygdala.

De Amygdala: je overactieve angstcentrum

De amygdala is het angstcentrum in je hersenen en verwerkt bedreigingen en emoties. Bij PTSS is de amygdala overontwikkeld en gedraagt hij zich alsof hij alert is bij zelfs kleine verstoringen, zoals een harde knal of een geur die hem bekend voorkomt. Dit kan ertoe leiden dat je je uitzonderlijk gevoelig voelt, altijd bedreigd wordt of snel schrikt, bijvoorbeeld door te schrikken van harde geluiden. Dit leidt tot angst en vrees voor alles wat een bedreiging kan blijken te zijn, en domineert zo je dagelijks leven.

De hippocampus: geheugen onder stress

De hippocampus is je geheugencentrum dat geheugenopslag verwerkt, herinneringen organiseert en onderscheid maakt tussen het verleden en het heden. Bij PTSS kan de stresservaring ervoor zorgen dat de hippocampus kleiner wordt, waardoor deze minder goed functioneert.

Dit kan geheugenverlies veroorzaken, zoals het onvermogen om een deel van het trauma te herinneren en het onvermogen om nieuwe dingen te leren. Dit kan ook leiden tot dissociatieve flashbacks waarbij alles onsamenhangend lijkt, of tot opdringerige herinneringen die zich aan je geheugen opdringen en het trauma en de paniek steeds opnieuw afspelen, en verweven raken met wat er in het heden gebeurt.

De prefrontale cortex: verlies van emotionele controle

De prefrontale cortex (PFC) is het deel van de hersenen dat beslissingen neemt en helpt bij het beheersen van gevoelens en handelingen. Bij PTSS zijn delen van de PFC, waaronder de ventromediale en dorsolaterale delen, minder actief, waardoor het nog moeilijker is om de amygdala te deactiveren. Dit kan leiden tot emotionele desensibilisatie, irritatie of terugtrekking.

Je kunt je ook meer teruggetrokken voelen tijdens sociale bijeenkomsten, of impulsief zijn, omdat de voorste hersenhelft de risico’s niet meer goed kan inschatten. Andere hersenstructuren, maar niet de frontale cingulate cortex, zijn ook minder betrokken bij de dynamiek van de emotionele stoornis die je controle in stresssituaties beïnvloedt.

Dergelijke veranderingen, gecombineerd met een vergrote amygdala, een gekrompen hippocampus en een trage PFC, zorgen ervoor dat de hersenen niet langer alledaagse taken aankunnen, maar zich toch aanpassen aan overleving. Recente studies naar “hoe trauma de hersenen beïnvloedt” kunnen je laten begrijpen waarom PTSS zo verslavend is, maar het geeft ook hoop, omdat met de juiste hulp en behandeling sommige veranderingen in de hersenen ongedaan kunnen worden gemaakt.

Hoe PTSS uw dagelijks leven en gezondheid beïnvloedt

De neurobiologie van trauma beïnvloedt niet alleen je hersenen; het kan je hele leven beïnvloeden. De hyperactieve amygdala kan je dwingen drukke situaties te vermijden of te schrikken bij blootstelling aan traumatische herinneringen, wat tot isolatie kan leiden. Geheugenproblemen kunnen ontstaan en werk en relaties kunnen moeilijker worden door een gekrompen hippocampus.

Een slecht functionerende prefrontale cortex (PFC) kan leiden tot stemmingswisselingen, slechte keuzes of zelfs middelenverslaving om deze gevoelens te verlichten. Fysiek kan stress zich uiten in hoofdpijn, slapeloze nachten en indigestie. PTSS maakt je ook vatbaarder voor depressie, hartaandoeningen en chronische pijn, omdat je zenuwstelsel na verloop van tijd een hoge alertheid behoudt.

U kunt last hebben van de gesuggereerde opdringerige gedachten, nachtmerries of emotionele gevoelloosheid. Dit zijn niet zomaar psychologische problemen; het zijn veranderingen in uw hersenen.

Je hersenen opnieuw bedraden voor herstel

Je hersenen beschikken over een ongelooflijk aanpassingsvermogen, neuroplasticiteit genaamd, dat kan worden gebruikt om de symptomen van PTSS te verminderen . Hier zijn enkele copingtips om je te helpen bij je herstel.

Therapie: een basis voor genezing

Een van de belangrijkste elementen van herstel is therapie. Cognitieve gedragstherapie (CGT) leert je hoe je de triggers kunt temperen door de amygdala te kalmeren en de prefrontale cortex te versterken. Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) vermindert de kracht van traumatische ervaringen door je hersenen er op een andere manier mee te laten werken. Deze wetenschappelijk bewezen technieken dienen als een reset van de angstcircuits in je hersenen.

Veranderingen in levensstijl om neuroplasticiteit te bevorderen

Betrokkenheid bij mindfulness-activiteiten (zoals hartademhaling of meditatie) kan helpen de hippocampus te versterken en de activiteit van de amygdala te verminderen. Zulke eenvoudige oefeningen, zoals rechtdoor lopen, zorgen ervoor dat er endorfine in het lichaam vrijkomt, waardoor de hersenchemicaliën in balans komen.

Dit impliceert dat er nieuwe neurale verbindingen in de hersenen ontstaan door het leren van iets nieuws, zoals het bespelen van een instrument of het leren van een taal. Slaap speelt ook een belangrijke rol in je systeem door het geheugenvormingsproces van je hippocampus te ondersteunen en de aanmaak van stresshormonen tegen te gaan.

Medische en opkomende behandelingen

Nieuwere behandelingen, zoals transcraniële magnetische stimulatie (TMS), richten zich ook op specifieke delen van de hersenen om een permanente aanpassing te bereiken.

Om de beste combinatie van therapieën te bepalen, kunt u het beste een arts raadplegen.

Conclusie

Apotheekzonderrecept heeft al beschreven hoe PTSS je hersenen beïnvloedt, zoals een overprikkelde amygdala, een verkleinde hippocampus en een minder actieve prefrontale cortex. Deze aanpassingen, de aanwezigheid van chemische onevenwichtigheden, kunnen verklaren waarom PTSS zo slopend kan zijn, maar ze bieden ook een verklaring voor hoe iemand kan herstellen.

Neurobiologie van trauma is overigens geen beperkende factor, maar een stappenplan dat laat zien hoe de zaken ervoor staan en hoe je ze kunt veranderen. Als je PTSS hebt, moet je zelfcompassie tonen en professionele hulp zoeken.

Je hebt een hoge mate van veerkracht en elke stap die je zet op je genezingsreis, elke nieuwe stap, maakt je in de toekomst slimmer en gezonder. Het is haalbaar, dus begin vandaag nog.